Academische taalvaardigheid in het hoger onderwijs: een sleutel voor een succesvolle overgang

Guido Cajot, Jordi Heeren en Joke Vrijders - Forum Taalbeleid en Taalondersteuning Hoger Onderwijs (FTHO)

'Je moet de syllabus in de Acco kopen'

Het Forum Taalbeleid en Taalondersteuning Hoger Onderwijs werd in 2009 opgericht op initiatief van een aantal taalbeleidscoördinatoren. Zij voelden de nood aan om informatie uit te wisselen, informeel te netwerken en expertise te delen. Ondertussen vertegenwoordigt het Forum bijna alle hogescholen, universiteiten en universitaire talencentra van Vlaanderen.

Als eerste deel van deze sessie schetsen we een kader waarin we kort het concept ‘academische taalvaardigheid’ toelichten. Kennisoverdracht in het hoger onderwijs gebeurt via geschreven teksten of mondeling in (vaak) grote groepen. Dit vraagt van eerstejaarsstudenten heel wat inspanningen: gericht luisteren, complexe woordenschat begrijpen, meedenken, notities nemen, kerngedachten uit het betoog halen, conclusies trekken, … De taal waarin dat gebeurt is zeker in het eerste jaar nieuw en verschilt sterk van de taal van leefwereld van de student. We koppelen het concept academisch Nederlands vervolgens aan bevindingen uit behoefteanalyses en screenings die vooral in de beginfase van taalbeleid in het hoger onderwijs werden uitgevoerd.

In het tweede deel van de presentatie gaan we dieper in op de ondernomen stappen in het taalbeleid. Ondertussen staan we immers een heel stuk verder. We tonen hoe onze initiatieven gegroeid zijn en hoe we contact houden en onze initiatieven afstemmen met het secundair onderwijs. Zo geven we ook workshops academisch schrijven en lezen voor laatstejaarsstudenten secundair onderwijs, en maken we gebruik van resonantiegroepen voor leerkrachten van het secundair en hoger onderwijs (SOHO). We willen als Forum Taalbeleid alle studenten maximaal ondersteunen in de overgang van het secundair naar het hoger onderwijs en doorheen de hele opleiding. We schetsen dit aan de hand van enkele good practices en belangrijke didactische principes waarbij ‘taalontwikkelend lesgeven’ (TOL) een centrale plaats inneemt.