Gezin en school. De kloof voorbij, de grens gezet?

Het gezin of de thuissituatie van kinderen en jongeren speelt een belangrijke rol in hun kansen op een succesvolle schoolloopbaan. De Vlor verkende de relatie tussen gezin en school in de diepte en bekeek ze vanuit het perspectief van de onderwijspartners, maar ook vanuit het perspectief van de ouders en de gezinnen en dat van de leerling zelf. Kinderen en jongeren oefenen immers veel invloed uit op de relatie tussen de school en de actoren uit de thuisomgeving.

Het boek bekijkt de formele en zichtbare contacten tussen ouders en schoolactoren. Daarnaast wordt ruim aandacht besteed aan de manier waarop de ouders ook thuis bij het schoollopen van hun kinderen betrokken zijn en dat ondersteunen.

Vragen

In de verkenning komen verschillende vragen aan bod waarvoor academische experts en ervaringsdeskundigen aanzetten tot analyse en antwoorden aanreiken.

de maatschappelijke context Over de veranderde en steeds sneller veranderende samenlevingsvormen en over de tijdsbesteding binnen gezinnen: de verhouding tussenarbeid, gezin, school en vrije tijd.

de opvoedende rol van de school Klopt het dat scholen almaar vaker de tekorten op het thuisfront moeten opvangen, bijvoorbeeld omdat de samenlevingsvormen complexer en minder stabiel worden of omdat het de ouders aan tijd ontbreekt? Vanuit een onderwijskundige invalshoek is er aandacht voor de manier waarop scholen en individuele leraren de relatie gezin-school invullen. Is er sprake van een ‘relatiebeleid’ op school? En hoe communiceren scholen vandaag met ouders? Welke knelpunten ervaren ze daarbij? Is de relatie gezin-school ook een kwestie van schoolorganisatie, of zelfs van het curriculum?

de juridische dimensie Wat zijn de juridische kaders die een impact hebben op de relatie gezin-school, bijvoorbeeld in verband met informatie en communicatie bij een echtscheiding of bij nieuwsamengestelde gezinnen?

Synthese

Een afsluitende synthesetekst brengt alle uitgewisselde inzichten en ervaringen in een overzichtelijke tekst samen: de maatschappelijke context, de specifieke uitdagingen die daaruit voortvloeien voor de relatie gezin-school, een beschrijving en interpretatie van de manier waarop scholen en gezinnen hun relatie vandaag vorm geven en tot slot een aantal hefbomen voor schoolteams én beleidsmakers om hun beleid verder uit te bouwen.

Deskundigen aan het woord

Om de vraagstelling en de kijk op de relatie gezin-school breed open te trekken, werden deskundigen uitgenodigd een bijdrage te leveren aan het seminarie. Niet alleen de academische experts kwamen aan het woord. De bijdragen van de deskundigen werden integraal in deze publicatie opgenomen.

Dimitri Mortelmans & Martine Corijn (UA) hebben het over de impact van demografische veranderingen en nieuwe gezinscontexten op opgroeien en schoollopen. Ignace Glorieux & Jessie Vandeweyer (VUB) gaan in op de tijdsbesteding binnen gezinnen en reflecteren over de verhouding tussen gezinstijd en schooltijd. Hilde Lauwers & An Piessens (Kind & Samenleving) brengen het verhaal van gesprekken met kinderen en laten zien hoe kinderen een actieve rol spelen in de relatie tussen thuis en school. Silke Ruebens & Geertrui De Ruytter (Vlor-secretariaat) doen verslag van een aantal focusgroepen met jongeren, directies en leraren en vertegenwoordigers van het middenveld. Hans Van Crombrugge (HIGW) reflecteert over de manier waarop school en gezin hun rollen op het vlak van onderwijs en opvoeding afbakenen. Hilde Colpin (K.U.Leuven) biedt een overzicht van wat onderzoek leert over effectieve vormen van schoolse betrokkenheid van ouders. Dries Vandermeersch (CLB van het GO!), Yolande Schulpen (CLB-OVSG) en Luc Driesmans (VCLB)vertrekken vanuit hun ervaringen om aandachtspunten aan te reiken over de visie en de rol van de CLB in de relatie gezinschool. Machteld Verbruggen (UA) schetst de juridische contouren van ouderbetrokkenheid op school met een focus op ouderlijk gezag en privacy.