Advies over de 'schaal van de basisschool'

Met dit advies geeft de Raad Basisonderwijs zijn visie op de aangekondigde plannen tot hertekening van het basisonderwijs. De raad beseft dat een hertekening van het onderwijslandschap een ingewikkelde operatie is, waar heel wat - dikwijls gevoelige - aspecten aan verbonden zijn. Hij beperkt zich in dit advies tot een aantal belangrijke en noodzakelijke aandachtspunten waarmee men in een proces van hertekening rekening moet houden. De raad kant zich niet tegen schaalvergroting maar stelt dat de overheid doel en middel niet mag verwarren. Een hertekening van het onderwijslandschap moet directies en schoolbesturen in staat stellen om in betere omstandigheden onderwijs te organiseren. Maar schaalvergroting in het basisonderwijs mag geen negatief gevolg hebben voor het onderwijs in de klas.

De raad stelt dus het onderwijsniveau centraal. Het dagelijks beheer van de school is de verantwoordelijkheid van de directeur; het bestuur van de school ligt in handen van het schoolbestuur. Maatregelen die betrekking hebben op het beheer of bestuur van de school, mogen nooit een negatieve invloed hebben op het onderwijsniveau. Basisscholen en vestigingsplaatsen moeten ingeplant blijven in de lokale gemeenschap en mogen geen lestijden en werkingsmiddelen verliezen. Ook als schoolorganisaties groter worden, moeten ze hun onderwijs op kindvriendelijke mensenmaat verder uitbouwen.

Dat er door samenwerking of fusies grotere structuren ontstaan op beheers- en bestuursniveau enkel op basis van vrijwilligheid. Het aantal vestigingsplaatsen is cruciaal voor de beheersbaarheid van een school en van de opdracht van de directeur. Meer vestigingsplaatsen verzwaren de taak van de directeur aanzienlijk. Hij zal zich meer met management, coaching en overleg moeten bezig houden. De overheid zal bij de hertekening van het onderwijslandschap dus meer middelen moeten vrijmaken voor het beheersniveau zodat directies over voldoende personeel en materiaal beschikken om hun ‘grotere' school te runnen en zich daarin bij te scholen.

Schaalvergroting houdt in dat schoolbesturen zullen moeten onderhandelen. De raad stelt voor om deskundige, neteigen adviseurs bij die onderhandelingen te betrekken. Zij hebben geen rechtstreeks belang bij de veranderingsprocessen maar leveren wel de noodzakelijke expertise. De Raad Basisonderwijs pleit ervoor ook voor om geld vrij te maken voor de professionele ondersteuning van de schoolbesturen. Meer autonomie voor grotere scholen vraagt meer deskundigheid van het schoolbestuur om een goed beleid te voeren. De raad vraagt dus middelen voor de ‘bestuurskost', zodat schoolbesturen over een budget beschikken om onder meer hun deskundigheid te bevorderen.

Download hier het volledige advies (PDF, 94.64KB)