De hervorming van de onderwijsdoelenAdvies over het voorstel van decreet houdende wijziging van het decreet basisonderwijs en de Codex Secundair Onderwijs, wat de onderwijsdoelen betreft

De Vlor heeft in de voorbije twee jaar grondig denkwerk en voorstellen geleverd voor de vernieuwing van het eindtermenkader, zowel bij de start van het parlementaire debat, als bij de conclusies van het participatief publiek debat. De raad brengt nu advies uit over het voorstel van het Vlaams Parlement voor een nieuwe architectuur voor onderwijsdoelen, de nieuwe overkoepelende term voor eindtermen, ontwikkelingsdoelen en andere doelen zoals basisgeletterdheid, uitbreidingsdoelen, cesuurdoelen en differentiële doelen.

Goede elementen

De Vlor stelt tevreden vast dat het parlement verschillende van zijn voorstellen uit de eerdere adviezen heeft overgenomen: de ordening van onderwijsdoelen in grote thema’s, het behoud van de autonomie van de klassenraad bij het boordelen van leerlingenprestaties, het gebruik van de PDCA-evaluatiecirkel voor de actualisering van de eindtermen, de afwijkingsprocedure, de ruimte voor een vertaling van beroepskwalificaties in onderwijskwalificaties en de ruimte voor ontwikkelingsdoelen voor het buitengewoon onderwijs op populatieniveau. De 16 sleutelcompetenties zijn thema’s die zeker een onderdeel moeten vormen van elk kader voor nieuwe onderwijsdoelen in het basis- en secundair onderwijs, maar ze vormen nog geen onmiddellijk bruikbaar ordeningskader voor de onderwijspraktijk.

Nood aan verduidelijkingen

De waardering van de Vlor voor het voorstel is echter voorwaardelijk. Het Vlaams Parlement moet absoluut enkele voorstellen duidelijker uitwerken. De begrippen en het statuut van de nieuwe onderwijsdoelen en eindtermen zijn te vaag omschreven. De Vlor pleit voor terminologische duidelijkheid voor alle onderwijsbetrokkenen en voor duidelijkheid over de manier van formuleren van het format van de onderwijsdoelen. De raad wenst geen onderwijsdoelen die telkens uiteen getrokken moeten worden in kennis-, vaardigheden- en attitudeonderdelen. Onderwijsdoelen zijn de integrale formulering van een minimaal leerdoel. Dit betekent voor de Vlor ook dat attitudes die deel uitmaken van onderwijsdoelen, enkel gaan over leerlingengedrag in een schoolse context.

Basisvorming en basisgeletterdheid

De Vlor vindt ook dat alle jongeren die het secundair onderwijs verlaten, eenzelfde basisvorming moeten hebben. Jongeren hebben er recht op dat de school alles op alles zet om met hen een gemeenschappelijke kern aan basisvorming te bereiken, ongeacht de finaliteit van hun opleiding. Het voorstel van decreet voert ook eindtermen in voor basisgeletterdheid. De Vlor stelt vast dat dit om een ander soort doelen gaat dan de eindtermen voor de basisvorming. Het begrip basisgeletterdheid is niet omschreven; het statuut ervan verschilt fundamenteel van dat van de eindtermen. De raad pleit ervoor om deze doelen geen eindtermen te noemen, maar doelen voor basisgeletterdheid. Zo blijft de bestaande definitie van eindtermen eenduidig van toepassing op enkel de eindtermen. Sommige leerlingen zullen de basisgeletterdheidsdoelen pas bereiken bij het verlaten van het secundair onderwijs. Ook voor leerlingen die kiezen voor deeltijdse leerplicht moet er tot het verlaten van het secundair onderwijs aandacht zijn voor basisgeletterdheid.

Adviesrol van de Vlor

Onderwijsdoelen behoren tot de essentie van waar onderwijs over gaat. Het is dan ook wezenlijk dat zij gedragen worden door alle belanghebbenden in onderwijs. Aangezien die vertegenwoordigd zijn in de Vlor, vraagt de raad om zijn adviesfunctie inzake onderwijsdoelen verder te kunnen vervullen.